Ο Μελάς, ο Λάτιμερ, ο Μαρουκάκης

Ο πρώτος  σημαντικός Έλληνας που εμφανίστηκε σε αστυνομική ιστορία ήταν γλωσσολόγος, μεταφραστής και διερμηνέας. Πρόκειται για τον κύριο Μελά στο διήγημα του Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, «Ο Έλληνας διερμηνέας», που δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβριο του 1893 στο περιοδικό «Strand». Είναι το διήγημα όπου ο Σέρλοκ Χολμς παρουσιάζει τον αδελφό του Μάικροφτ, προς μεγάλη έκπληξη του γιατρού Ουώτσον, που αγνοούσε έως τότε την ύπαρξή του.

Πάνω από το διαμέρισμα του Μάικροφτ ζει ο κ.Μελάς. «Είναι εγκαταστημένος στον όροφο από πάνω μου και έχω κάποια γνωριμία μαζί του, που τον οδήγησε σε στιγμή απόγνωσης, να έρθει σε μένα. Ο κ.Μελάς έχει ελληνική καταγωγή και είναι καταπληκτικός γλωσσολόγος».

Ο Μελάς θα συναντήσει τον ίδιο τον Χολμς και θα του συστηθεί: «Είμαι διερμηνέας σε όλες τις γλώσσες ή σχεδόν σε όλες, αλλά, καθώς η καταγωγή μου είναι ελληνική και φέρω ελληνικό όνομα, έχω ιδιαίτερους δεσμούς με αυτή τη συγκεκριμένη γλώσσα. Συμβαίνει συχνά να με καλούν περίεργες ώρες ξένοι που έχουν περιέλθει σε δεινή θέση ή ταξιδιώτες που μόλις έχουν φθάσει, για να τους παράσχω τις υπηρεσίες μου. Έτσι δεν μου δημιούργησε έκπληξη όταν μια Δευτέρα εμφανίστηκε κάποιος κύριος Λάτιμερ, ένας πολύ κομψά ντυμένος νεαρός για να τον συνοδέψω στην άμαξα που περίμενε από κάτω, διότι είχε φθάσει ένας Έλληνας φίλος του».

Ο Μελάς μπλέκει σε μια περίεργη περιπέτεια στην οποία αποκαλύπτεται ότι ο νεαρός Λάτιμερ ήθελε να παντρευτεί κρυφά με παράνομα μέσα την πλούσια Ελληνίδα Σοφία Κρατίδη που προσπαθούσε να σώσει ο αδελφός της από την Αθήνα. Κάποια στιγμή μάλιστα ο Λάτιμερ με τη συμμορία του απαγάγουν τον Μελά. Θα σωθεί χάρη στον Χολμς.

Ένας άλλος Λάτιμερ, ύστερα από σαράντα πέντε χρόνια, θα συνδέσει το όνομά του με Έλληνες χαρακτήρες. Ο Έρικ Άμπλερ θα γράψει το 1939 την περίφημη Μάσκα του Δημήτριου. Ο συγγραφέας αυτή τη φορά Τσάρλς Λάτιμερ, στη Κωνσταντινούπολη του 1930, θα πέσει πάνω στο πτώμα ενός περιβόητου εγκληματία, του Έλληνα Δημήτριου Μακρόπουλου και στη συνέχεια θα προσπαθήσει να ανασυνθέσει τη δράση του.

Ο Λάτιμερ θα ταξιδέψει στην μεταξική Αθήνα όπου θα απευθυνθεί «στο φίλο του Σιάντο, που κατείχε κάποιο αξίωμα στη κυβέρνηση των Αθηνών». Θα πάρει άδεια να ψάξει τους φακέλους των προσφυγικών καταυλισμών μήπως ανακαλύψει στοιχεία για τον Δημήτριο Μακρόπουλο. Θα βρεθεί τελικά καταχωρισμένος στο τμήμα προσφύγων του Οργανισμού Εθνικής Προνοίας ως Δημήτρης Ταλάδης εκ Θεσσαλονίκης. Εργάτης γης που επέστρεψε από τη κατεστραμμένη Σμύρνη και στρατοπέδευσε στα Ταμπούρια.

Ο περιβόητος Δημήτριος ξεκίνησε ως απλός κακοποιός με δράση στις παρυφές της κοινωνίας, ύποπτος ανθρωποκτονίας στη Σμύρνη, συνέχισε ως προαγωγός στη Σόφια, όπου συνδέθηκε με την ελληνικής καταγωγής Βουλγάρα Ιρένα Πρεβεζά και αναμείχθηκε στις εθνικιστικές διαμάχες της περιοχής προσφέροντας υπηρεσίες σε κατασκόπους και πραξικοπηματίες.

Ο Σιάντος, προσπαθώντας να εξασφαλίσει στον Τσαρλς Λάτιμερ διασυνδέσεις στη Σόφια, τον παραπέμπει σε κάποιον Μαρουκάκη, ανταποκριτή του γαλλικού πρακτορείου ειδήσεων. Σε εμπιστευτικό τόνο θα πει στον Λάτιμερ: «Το μόνο πρόβλημα είναι πως τυχαίνει να γνωρίζω ότι διακατέχεται από κομμουνιστικές αντιλήψεις». Ο Λάτιμερ θα του απαντήσεις, «Δεν το θεωρώ μειονέκτημα» και στα γραφεία του γαλλικού πρακτορείου στη Σόφια, θα τον συναντήσει.

«Ο Έλληνας ήταν ένας μελαχρινός, λιγνός μεσήλικος, με έξυπνα, λίγο εξογκωμένα μάτια, που στο τέλος κάθε πρότασης έσφιγγε τα χείλη του, λες και απορούσε ο ίδιος με τη σύνεσή του».

Ο Μαρουκάκης αποδεικνύεται ξεροκέφαλος και πεισματάρης, αλλά ταυτόχρονα έξυπνος, τολμηρός και αποφασιστικός. Έτσι θα συνεργαστεί αρμονικά με τον φλεγματικό Άγγλο συγγραφέα. Στο τέλος μάλιστα του βιβλίου θα αναπτυχθεί μια θερμή σχέση μεταξύ τους.

Λάτιμερ και Μαρουκάκης, λοιπόν, θα προχωρήσουν την έρευνα για τον Δημήτριο, ο οποίος μετά τη Σόφια πήγε στην Ανδριανούπολη και συνέχισε τη δράση του διακινώντας ηρωίνη από τη Βουλγαρία στο Παρίσι. Εκεί, μέσω πορνείας και λαθρεμπορίου ναρκωτικών, κατέληξε ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας και στο τέλος έγινε διευθυντής του συμβουλίου τη Ευρασιατικής Τράπεζας Πίστεως.

Η Warner Brothers γύρισε τη Μάσκα το 1944 με τίτλο Ένα φέρετρο για τον Δημήτριο, σε σκηνοθεσία του ρουμανικής καταγωγής Νεγκουλέσκο με τον Ζάκαρι Σκοτ ως Δημήτριο, τον Πήτερ Λόρε ως Λάτιμερ (που στην ταινία μετατρέπεται σε Ολλανδό), στον Εντουάρτο Τσιανέλι στο ρόλο του Μαρουκάκη (που είναι περιορισμένος) και τον Χανς Βέρνερ στο ρόλο του Γεωργίου Μεταξά (όπως μετονομάστηκε ο Σιάντος).

Για το «παιχνίδι» με τα ονόματα, να σημειώσουμε ότι ο Γιώργης Σιάντος στην Κατοχή ήταν ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ και ο Ιωάννης Μεταξάς ο δικτάτορας του περίφημου ΟΧΙ.

Τη Μάσκα του Δημήτριου παρουσίασα σε δεκαπέντε συνέχειες στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΑ σε ραδιοσκηνοθεσία δική μου το 1987 με τους Μηνά Χατζησάββα (αφηγητή), Γιώργο Κοτανίδη (Λάτιμερ), Σαμπάνη (Πήτερς) , Γιώργο Κυρίτση (Μαρουκάκη), Δημήτρη Καμπερίδη (Δημήτριο) κλπ.